CLB văn nghệ - Giới thiệu truyện ngắn Đỗ Phước Tiến

Chuyên mục "CLB văn nghệ" lần này giới thiệu đến các bạn một khuôn mặt đặc sắc của làng văn học VN.

"Vâng, đối với mình, Đỗ Phước Tiến là nhà văn đặc sắc. Lần đầu tiên đọc Đỗ Phước Tiến trên Talawas, mình thực sự choáng váng. Giọng văn mê hoặc, hình ảnh kỳ bí, ngôn từ diễm tuyệt là những điều mình bàng hoàng cảm nhận được trong thế giới riêng biệt của Đỗ Phước Tiến.

Hôm nay, mình giới thiệu truyện ngắn của nhà văn họ Đỗ trên trang blog này để chia sẻ với các bạn, tiếc là không liên lạc được với tác giả để xin phép. Như những nhà văn khác ở VN, những người không đứng vào hàng ngũ những kẻ theo đóm ăn tàn, Đỗ Phước Tiến rất nghèo lại mang bạo bệnh. Mình mong các bạn làm quen với anh ấy - qua những áng văn tuyệt tác - nếu có dịp các bạn nhớ mua vài quyển truyện Đỗ Phước Tiến để tặng lại bạn bè và người thân. Tặng cho nhau cái vốn quý giá của cuộc sống mà có những con người đã viết bằng hơi thở và nỗi gian truân của chính số phận mình."

 VT

http://www.diendan.org/tai-lieu/bao-cu/so-011/dao-ngu-cu

Đảo của dân ngụ cư

Đỗ Phước Tiến

 

Sau một thời gian dài lang thang khắp miền duyên hải, cái đầu nhọn của tôi dài thượt ra, sạm đi, héo như một trái đậu bắp thô. Cùng một gã Triều Châu mắt lác, tôi săn lùng những cái đồng hồ cổ lỗ sĩ, treo tường, để bàn - gọng kính cũ - vỏ đài bán dẫn, bình xăng máy đuôi tôm, bảng đèn hiệu của xác trực thăng. Tóm lại, tôi kiếm sống bằng cách tìm mua những phế phẩm đã thổ tả đến lục phủ ngũ tạng. Những chiếc móc sắt kềnh càng trong kho trạm khai thác nông sản chẳng hạn, dây xích lòng thòng có thể gông trọn một cái máy cày. Doanh nghiệp giang hồ gần năm năm không lúc nào trôi chảy, một phần cũng tại cái xứ sở nhiệt đới đỏng đảnh này, hết mưa rồi nắng. Khi đã mòn nhẵn tất cả các túi, chúng tôi mới sáng mắt trước một trục trặc khó mà bù đắp nổi: cả hai đứa đều chậm chạp và kiết xác. Rồi vận hội nữa, nếu ai đó tin rằng đi buôn lạc xoong cũng cần có vận hội.

Gã Triều Châu mảnh dẻ như cọng rơm, tính khí thất thường, tháo vát và đặc biệt keo cú khủng khiếp. Bùa hộ mạng của gã là một cái chuông lắc to đùng như cái loa phóng thanh. Những vố thua đau đớn khiến hai chúng tôi thường xuyên cay cú, hục hặc và hắc ám như những lão phù thuỷ. Bạn đồng hành của tôi cứ cười sằng sặc suốt ngày. Cái chuông dị hợm rung thảm thiết khắp thôn cùng ấp tận, dội lên những mái lá quạnh hiu trong gió chướng cái âm thanh quái đản của đói khát, mời mọc chủ nhân những món hàng thổ tả tham gia đổi chác. Khi gia sản đã tiêu tán hoàn toàn, chúng tôi nằm liệt hai ngày cạnh một hầm cá tra, thở đến tọp người đi và rầu rĩ mơ màng một nồi canh chua với rất nhiều trái giác, một nồi canh khổng lồ. Bụng hai đứa sôi lên vì mặc cảm bất tài, vì ân hận và vì những ám ảnh bất trắc. Cho đến khi bình minh êm ái lướt qua những đọt rau đắng non, rau đồng tiền và rau kinh giới, gã Triều Châu gượng dậy trước tiên. Cố vận dụng sức tàn, gã trình bày với tôi về một lối thoát cho cả hai. Gã giảng giải rằng dù có ra sao, thì tôi với gã vẫn cứ là những trang nam tử. Một nồi canh mơ mộng không đủ nuôi được chí lớn. Rằng cơn ác mộng tha hương này phải kết thúc thôi, ngay tại đây, cạnh cái hầm cá bẩn thỉu này. Rằng vận hội của hai đứa, không giống những cơn mưa nhiệt đới, trời già chẳng tuôn xuống bao giờ. Cần phải đi mà tìm, như đàn bà vậy, chộp lấy rồi ngấu nghiến, dù có ở trong túi người khác cũng mặc. Và còn một trăm cái rằng khác nữa, đặc sệt mùi cá kèo khô với bánh dừa không nhân. Tôi nghe gã, mệt mỏi rã rời, và nhụt chí nữa.

Rồi có một ngày xuân rất xanh, hai đứa tôi chia tay nhau giữa cơn cùng quẫn. Tôi đi lên phía Bắc, cố bứt thật xa những cánh đồng nước mặn với hoàng hôn tím ngắt trong giấc mơ tha hương. Gã Triều Châu trở lại miền cực Nam, lo phần hậu sự. Kế hoạch của chúng tôi mở đầu như vậy.

Nhà chệt Liếm rất dễ tìm bởi cổng gỗ sơn đỏ chói, hàng rào cây mắm có dây nhãn lồng và những chùm trái gáo tròn trĩnh cuốn quanh. Lúc tôi đến, quán ăn đã cũ kỹ lắm rồi, tường vôi có mái lợp ngói âm dương đã hở móng. Khu nhà phía sau như cái bẫy chuột, gác gỗ xấu xí, ống thông khói như cái bàn chải răng dựng đứng, toàn bộ cấu trúc u ám, mờ nhạt và rối rắm. Thị xã lúc nào cũng mù mịt bụi. Trên những con phố chật chội, những quần thể kiến thiết đơn điệu như vậy còn rất nhiều, âm thầm bạc thếch dưới nắng xuân.

Theo kế hoạch, tôi sẽ ở phụ việc cho chệt Liếm khoảng hai năm, vừa đủ để tỉnh hồn. Trong thời gian này tôi phải làm đủ thứ: tập nếm rượu, cuốn chả hấp lạp xưởng, ướp kim tiền kê và muối những quả trứng bắc thảo. Có thời cơ sẽ nghiền ngẫm món xào chua thập cẩm hay lẩu cá chẽm. Sành sỏi được món hầm nhừ sa tế thì coi như bá chủ căn bếp. Xin nhớ cho: căn bếp của một thương nhân gốc Hạ Môn. Nó là lối thoát mà tôi với gã Triều Châu đã thoả thuận.

Tôi là đứa tồi tàn, đúng vậy. Mấy mùa qua, tôi đã vận động nhiều hơn một con bò và dư sức hiểu rằng cần phải vận động nhiều hơn nữa nếu không muốn bẹp dí như một con gián trong khi chen lấn với cuộc đời. Tôi cũng có quyền được ăn no ngủ yên như người khác và hơn nữa, tôi chẳng thích sống một mình tí nào.

Ngoài gia đình chệt Liếm, trong quán còn có một người khách gia thanh lịch khắc khổ, một người Ấn lai Việt đứng bếp và một người Khmer xuất phát từ miền châu thổ sông Hậu. Tất cả đều lầm lì, rình rập lẫn nhau và bao giờ cũng chu tất phần việc của mình.

Tôi rất thích ông Khmer, một người trầm mặc và hào hiệp, to xám như con chuột đồng. Tương ứng về mặt nhân chủng cũng như hoàn cảnh kinh tế, tôi nghĩ vậy, người ta dễ dàng bộc lộ nghĩa cử đồng thời nhanh chóng chấp nhận nhau. Tình bằng hữu chúng tôi bắt đầu bằng cái bật lửa có nắp mở kêu tanh tách của tôi, di vật cuối cùng của một thời lang thang. Ông Miên rất vừa lòng mặc dù bọc cao su đựng thuốc gò của ông xếp cạnh cái bật lửa trông thật chướng mắt. Trong khi tôi chui vào một hốc tối, lặng lẽ ngốn những miếng sườn còn lại từ ngày hôm qua thì ông Miên, khăn rằn quấn quanh bụng, điềm nhiên quấn thuốc cạnh tấm thép chắn lò. Ông phục vụ chệt Liếm đã lâu, lâu lắm rồi, có lẽ còn trước khi cái sinh mạng hèn mọn của tôi xuất hiện dưới gầm trời này. Cứ quan sát cách mổ bụng theo kiểu người Bình Xuyên của ông thì biết: từ dưới lên, hơi chếch qua trái một chút. Người Khmer nói chung không hay thay đổi chỗ ở cũng như phương thức kiếm sống, như cây cỏ của xứ sở nhiệt đới vậy, chúng sẽ tàn lụi rất nhanh nếu bị tách khỏi môi trường sinh trưởng tự nhiên.

Nhiệm vụ của ông Miên nặng nhọc ghê gớm. Một tuần ngoài những phần việc cố định, ông còn phải hạ dê, có thể là bốn nếu quán hoạt động hiệu quả. Những con dê mới đến còn rất tơ, được vỗ béo kỹ càng, lông óng mướt như vừa mới chui ra từ những nụ so đũa cuối đông. Chúng được phục đến say khướt bằng một thứ rượu mía nồng nặc, bị đuổi chạy khắp thị xã với cái lon rỗng cột sau đuôi cho đến mệt lử. Những con dê bạc hạnh đó chết rất nhanh trước mũi dao thiện nghệ của ông Miên, mình mẩy đẫm mồ hôi và đáy mắt mở to còn tràn ứ khoái cảm.

Quán mở của suốt ngày nhưng chỉ khởi sắc thật muộn màng khi chiều xuống, lúc những cơn lốc bụi đã dịu đi.

Người khách gia cột ngang bụng một tấm vải hoa sặc sỡ. Ông phun nước lên sân gạch, xếp thêm bàn ghế với phong thái đạo mạo cố hữu. Người Ấn nặng nề xoay trở quanh những tấm thớt, tráng cái chảo hai quai trên bếp với động tác hờ hững, khinh bỉ. Ông Miên muối những tảng thịt dê còn bốc khói và tôi đánh vật với cái máy xay cứ long lên sòng sọc. Khi đèn măng sông được thắp lên, chệt Liếm đã ngấm say men thù tạc. Ông cười hào sảng giữa đám thực khách, quan sát từng món thức ăn dồn dập mang ra với cặp mắt cân nhắc tỉnh táo, ly rượu sô-đa lấm tấm hơi nước trong tay. Chệt Liếm cũng có phần việc riêng và ông không cho phép bất cứ ai trong chúng tôi làm thay. Treo những cái đèn lồng bằng vải lên cổng gỗ chẳng hạn, rót rượu cho thần tài, thanh toán tiền với khách, đó là công việc của ông.

Hoàn tất phần việc của mình sớm nhất là ông Ấn. Trong khi chúng tôi cọ rửa thì ông ẩn vào một góc riêng, lầm rầm những bài kinh dài lê thê trước đĩa đèn dầu. Cái xác phàm chảy xệ của ông rũ xuống trong lúc trò chuyện cùng đấng tiên tri.

Đắp xong một chục lò mạt cưa, tôi tìm cách chui lên gác với chị Chu. Ở trên đó, tôi có thể nghỉ ngơi giây lát với tâm trạng yên ổn như đang ở nhà mình. (Dĩ nhiên là nếu tôi có nhà). Ở trên đó, chị Chu ngồi một mình ngày này qua ngày khác với những con gà nhựa gáy được khi lên dây cót. Chệt Liếm cấm tất cả mọi người lên gác, trừ xiếm Hoa. Tôi ra vào bằng mái thông gió và bồn chồn căng thẳng mỗi khi ở gần chị Chu. Tôi biết chẳng phải một mình tôi đến với chị. Có một buổi sáng, chệt Liếm từ trên gác leo xuống, ông đi thẳng một mạch ra sàn nước. Ở đó ông người Khmer đang rửa những cái bình đất đựng rượu huyết dê. Chệt Liếm đến gần, mắt dán chặt vào gáy ông Miên. Hai người đàn ông đứng nhìn nhau rất lâu trên sàn nước. Chệt Liếm rút trong túi ra một cái bật lửa có nắp mở kêu tanh tách, ngắm nghía nó một lát rồi đặt trên nắp lu nước, sát người ông Miên. Rồi ông lẳng lặng bỏ đi.

Chị Chu kể với tôi rằng chị đã ngồi trong “cái hộp gỗ” của chị từ lâu lắm rồi, từ khi biết ngồi và chị còn phải ngồi cho tới bao giờ căn gác tan đi, tan vào thinh không theo khói mạt cưa hằng ngày dưới quán xông lên. Tôi không tin. Tôi ăn những mẩu bánh nướng chị để dành từ bữa ăn trưa để chị yên lòng rằng tôi là một đứa con nít, chẳng làm hại được ai. Tôi nắn bóp những bắp thịt đã mỏi nhừ của chị vì ngồi lâu, nghe chị kể lại những đêm rằm vàng ngập ánh trăng, chị ngồi chờ đám mây vẩy cá phiêu bồng qua hiên gác. Chị bắt tôi đếm nhịp theo tiếng thời gian lốc cốc trên những mái ngói âm dương, len lỏi qua những hẻm phố tối tăm lồi lõm. Cái thế giới bạo động liên tục phía dưới, và chệt Liếm nữa, hoàn toàn không dính dáng gì đến chị. Một tay và một chân chị chỉ còn da với xương do chứng liệt cơ bẩm sinh.

Chệt Liếm đối xử với chúng tôi rất tốt và chưa bao giờ tôi nghi ngờ lòng nhân hậu của ông chủ. Tôi cũng rất cảm thông với tinh thần bền bỉ, ý chí phục hưng nòi giống của người Hạ Môn, và của người Trung Hoa nói chung. Chệt Liếm chỉ có một mình chị Chu và chắc chắn là ông rất khổ tâm vì điều đó. Ly rượu sô-đa sủi tăm chẳng xoa dịu nổi sự bất hạnh cay đắng của ông đâu, nó chỉ như lượng thuốc an thần có tác dụng giới hạn. Và chệt Liếm xứng đáng là một người đàn ông Trung Hoa, ông thầm lặng chịu đựng nỗi ô nhục do chị Chu gây ra với một nghị lực phi thường. Ông điều khiển cơ đồ của mình chính xác đến từng cái nút chai, những miếng sườn tôi ăn trộm chỉ là những sơ sẩy hiếm hoi. Ông khen ngợi không tiếc lời những bó rau cần vàng úa hay giỏ nấm mèo nhăn nhúm thảm hại chỉ vì chủ của chúng đã mang đến cho ông từ những thôn ấp khô cằn xa xôi. Ông có đầy đủ phẩm chất của một thương nhân bậc trung và chỉ có vậy thôi. Ông không biết chọn, bằng mưu lược của mình, một điểm tựa có sức đàn hồi để vọt đi xa hơn. Tôi đang bổ sung thiếu sót của ông đây: chị Chu là một trong những mục tiêu của kế hoạch giữa tôi và gã Triều Châu.

Tôi dành ngày càng nhiều thời gian cho chị Chu và tâm lực nữa. Những lúc chị tuyệt vọng, tôi lại phải trổ tài hùng biện xó chợ của mình ra. Tôi rất ghét nước mắt, nước mắt và sự im lặng u uẩn. Những giọt nước mắt của chị lăn suốt đêm chưa tới cằm. Nó khiến tôi chạnh nghĩ đến cái thân phận khốn nạn của mình. Tôi ôm chị vào lòng và bắt chước gã Triều Châu, tôi giảng giải cho chị hiểu rằng mây vẩy cá chỉ là một đám hơi nước, lẩn thẩn và ngu ngốc. Chúng hèn nữa, đúng, rất hèn. Chúng có tồn tại hay không phải nhờ thần gió quyết định thay. Thời gian tha hồ rỉa rói tấm thân mỏng manh bạc nhược của chúng. Mà thời gian là gì, tiếng lốc cốc là do chiếc trống dây tự va đập vào nó, mà người nhuộm đồ rong thì chắc gì đã sống tốt hơn tôi với chị. Thời gian là sự vận động sinh học hết sức nhảm nhí của cảm giác, nó không có yếu tố định mức, nó bấp bênh lắm. Tóm lại chị hay tôi hay bất cứ một người nào khác trên đời này, như những cái máy cày lê lết qua cánh đồng thời gian, còn khát vọng chính là chiếc móc sắt han rỉ cùm chúng mình ở lại trên cõi nhân gian. Ngồi một chỗ như chị hay suốt đời di động như tôi thì có khác gì nhau. Sự thăng hoa của nội tại mới thực sự là bước đi của con người trong cuộc đời.

Tấn tuồng của tôi với chị Chu kéo dài hơn nửa năm. Tôi không thể tiếp tục vì không còn đủ sức. Trong lúc soạn thảo kế hoạch với gã Triều Châu, tôi đã không đánh giá đúng tầm mức của tình huống này. Trong lúc ôm ấp thân thể trần trụi của chị, tự đáy lòng tôi đã thành khẩn tin rằng mình đang làm một điều thiện, rất chân thiện. Giống như những thứ thổ tả tôi vẫn săn lùng ngày trước, dù đã tồi tàn, chúng vẫn có giá trị vật chất đôi khi vượt ra ngoài những ước lệ của quy chế trao đổi. Chị Chu cũng vậy, lúc vùi đầu vào bộ ngực mềm ấm đó, tôi bàng hoàng nhận ra rằng, vang sâu trong cái sinh vật dị dạng đang rệu rã kia là những cơn bùng nổ liên tục của khát vọng làm người, của những đam mê hết sức chân thành, trong trắng và sôi động. Linh hồn mỗi người, nếu quả có nó thật ra không ăn nhập gì với cái xác phạm mà nó ẩn náu cả. Từ đó suy ra một hệ luận: tự do tâm linh cũng là một nhu cầu đồi truỵ bởi thói tắc trách vô liêm sỉ của nó. Tôi cố lèo lái cuộc ái ân cho mềm mại hơn so với trí tưởng tượng thô tục của mình. Tôi luôn bị ám ảnh bởi nỗi hờn ghen rất trẻ con rằng trên cái giường của chị Chu, trước tôi đã có những trận luyến ái bão táp kinh hồn. Còn tôi chỉ là một thứ hình nộm để lấp đầy những khoảng trống giữa hai cơn bão. Với những cơ bắp rắn chắc và lì lợm, ông Miên dồn ép quần quật chị Chu bằng những động tác quyết liệt và chi li, giống như đang đối xử với những con dê tử tội vậy. Biết làm sao được khi đó cũng là một dạng phân tâm bệnh lý? Trong tay tôi, chị Chu cũng ngất đi rất nhanh, mình đẫm mồ hôi và lớp lông tơ trên ngực chị đỏ rực khoái cảm.

Dù rất yêu chị Chu và dù luôn luôn tâm niệm với mưu đồ dựng nghiệp của mình, tôi vẫn rất khổ nhọc khi phải kéo dài lối sống bệ rạc của mình trong nhà chệt Liếm. “Cái hộp gỗ” lưu cữu mùi củ cải muối của chị Chu theo tôi cả trong giấc ngủ. Nhiều lúc bắt chước chệt Liếm, tôi cố đánh những dự cảm đen tối đeo đẳng trong đầu bằng những ly rượu. Nhưng ly rượu cay xé lưỡi dĩ nhiên cũng là thứ ăn trộm. Nhưng tôi đã nói rồi, rượu chỉ là thứ thuốc an thần vô hiệu đối với cơn khắc khoải kinh niên của con người. Mặc cảm về sự hèn mọn của mình là động lực thúc đẩy con người vượt lên trên nhưng đồng thời cũng chính vì nó mà người ta tự vùi dập cuộc đời mình. Điều đó đúng hay sai cần phải thử nghiệm, còn dự cảm thì ngược lại, dự cảm tự nó tìm đến.

Rồi một ngày, một ngày mà xuân cũng rất xanh, tôi từ bến đò trở về, ì ạch kéo theo một xe đầy mạt cưa. Cơn lốc tháng ba lồng lộn qua những hẻm phố, nhét đầy miệng tôi những hạt cát vừa khô vừa mặn. Cổng gỗ trước của quán mở toang, sân gạch vắng ngắt. Dưới hiên, ông già người Ấn ngồi thẫn thờ ngắm những con ruồi đang phơi nắng, đĩa đèn đặt bên cạnh. Phía sau, lơ lửng trên cái bẫy chuột, có tiếng đàn bà khóc rấm rứt. Tôi đi vào, ê ẩm choáng váng vì những dự cảm chẳng lành, vì mệt và vì nắng. Nhà sau cũng vắng vẻ. Tiếng khóc nỉ non trên gác. Lạy trời, lẽ nào những dự cảm đen tối của tôi đã thành sự thật? Tôi không tin. Nhưng rõ ràng đêm qua tôi đã nhìn thấy cuộc đụng độ giữa chệt Liếm với ông Miên ngay dưới chân thang gác. Chệt Liếm là một người đàn ông phi thường, tôi biết chắc như vậy. Thấy bóng người nhốn nháo trên đó, tôi phóng lên. Ở bậc thang cuối cùng, tôi sựng lại.

Trên cái giường mà tôi và chị Chu vẫn lén lút với nhau hằng đêm, giờ cũng có hai người. Chỗ của tôi (hay chỗ của ông Miên cũng vậy) được thay thế bằng xiếm Hoa. Chị Chu nằm ngửa, cằm trễ xuống, mắt trợn trừng trông thật kinh khủng. Xiếm Hoa cong người như một con tép sắt, nức nở trên người chị. Trên cái bàn thấp kê sát đầu giường, bữa ăn đang dở dang, chén cơm rơi tung tóe trên sàn gác, một chiếc đũa gãy cắm trên chiếu. Tiếng khóc không thoát ra từ đôi vai run rẩy của xiếm Hoa mà dội từ trên mái ngói đầy bồ hóng xuống.

Người khách gia đứng trước mái thông gió, cần cổ duỗi ra chống đỡ cái đầu đạo mạo đang gục xuống vì xúc cảm. Ông Miên tựa vào tường cạnh cái bàn thấp, gương mặt lầm lì của ông phồng lên, đỏ lưỡng. Chệt Liếm ngồi cứng đơ trong cái ghế duy nhất có trên gác, mặt nhợt nhạt, những con gà nhựa lăn lóc dưới chân ông. Không có khói mạt cưa, nhưng căn gác như sắp tan ra vì những ánh mắt thù địch, vì hơi thở căm giận ngấm ngầm của những người đàn ông, dồn dập và sôi sục. Dồn dập và sôi sục, tôi mơ hồ thấy ông Miên nâng tô canh trong mâm cơm lên, múc ít nước canh đổ vào lòng bàn tay, chà xát rồi ngửi. Điệu bộ của ông lúc đó rất giống dáng dấp băn khoăn của con chuột đồng trước miếng mồi đã bị đánh bả. Ông đăm đăm nhìn ra hiên gác, nơi những thanh gỗ mỏng lắp chéo nhau tạo nên một góc trang trí mờ tối. Có lẽ đó là nơi hò hẹn của chị Chu mỗi đêm với đám mây vẩy cá hoang tưởng. Rất lâu, tôi cảm nhận sự vận động chậm rãi ấy bởi hàng trăm tiếng lốc cốc đều đặn xuyên qua đầu mình, tôi thấy ông Miên bưng tô canh đến gần cái ghế duy nhất trên gác. Rất bình tĩnh, ông chụp cái tô lên đầu chệt Liếm, nhẹ nhàng và từ tốn. Lá cải trôi từ trán chệt Liếm xuống chân mày xuống gò má, xuống cằm rồi rơi rất nhanh xuống đùi. Chệt Liếm vẫn ngồi cứng đơ, hai tay bóp chặt thành ghế. Sắc vàng đùng đục của nước canh loang loang chầm chậm trên mặt ông. Phủi tay với vẻ hả hê, ông Miên chuệnh choạng đi xuống gác. Rồi ông đi mãi không bao giờ trở lại nữa.

Tôi ngồi bệt xuống sàn gác. Tiếng trống dây của người nhuộm đồ rong bây giờ ầm ầm như tiếng trống trận trong đầu tôi. Thời gian ơi thời gian. Thời gian tắc nghẹn, nhẹ tênh. Chị Chu ơi, bây giờ chị đã nghe thấy tiếng thời gian gõ nhịp trong bước đi đầu tiên của chị chưa? Tôi đã nghe rồi đây, ảo thức của tôi đang vỡ vụn tan tành.

Vài ngày sau đám tang chị Chu, ông người Ấn ra đi. Ngày xuân ấy chưa kịp tàn, những con ruồi trơ tráo sau khi tắm nắng thoả thuê đã nhảy vào đĩa đèn của ông, vùng vẫy rồi chết luôn trong đó. Ông người Ấn rũ người đi khi chứng kiến đức tin tận tụy của mình bị đấng tiên tri phỉ báng. Ông bỏ đi không nói với ai một lời, chẳng buồn thanh toán số dầu lâu nay chệt Liếm vẫn cung cấp cho ông. Tôi còn nán lại quán chệt Liếm một thời gian nữa. Chẳng còn mưu đồ gì, căn bếp không còn kích thích nỗi tham vọng chiếm cứ của tôi nữa. Tôi yêu chị Chu nên khó mà rời xa những âm hưởng lay lắt kỷ niệm cứ gào thét vào mỗi đêm rằm trên căn gác gỗ. Ông khách gia rồi cũng đi, chệt Liếm không giữ được ông. Liên minh của ông đã tan rã.

Cuối cùng, người ta tống cổ tôi ra khỏi cánh cổng gỗ sơn đỏ cùng với những mẩu xương dê. Nằm bên vệ đường như một con chó ghẻ, tôi nghiền ngẫm đủ điều. Tôi không tiếc những tháng năm đã mất trong cái bẫy chuột. Tôi biết mình không bao giờ có thể san sẻ được với họ, những người tồn tại phía sau hàng rào dây nhãn lồng đó, cuộc sống lâu bền được.

Tôi nghĩ đến gã Triều Châu. Thật ra, cứ sống như gã mà hay. Với cặp mắt lác, gã có thể cùng lúc nhìn thấy hai phía cuộc đời. Bởi vì cuộc đời bao giờ cũng đúng y như mắt mỗi người đã nhìn thấy. Gã là người Trung Hoa cho nên gã phải hiểu người Trung Hoa hơn tôi. Gã biết chệt Liếm nên thay vì dấn thân vào, gã đẩy tôi phiêu lưu trong cái bẫy chuột của ông. Cứ để gã ôm ấp căn quán tương lai với mớ bàn ghế hỗn độn trong giấc mơ êm ấm, tôi đã chọn cho mình một con đường khác. Đừng trách tôi phụ bạc, cuộc chia tay ngày ấy chắc gì ai đã may mắn hơn ai. Suy cho cùng hạng cùng đinh như hai đứa tôi chỉ là cái phần chìm trong nồi canh do chính chúng tôi nặn ra để loè bịp cơn đói.

Tôi còn nghĩ đến chị Chu nhiều lần nữa. Tôi sẽ còn ân hận rất lâu vì những miếng sườn thiu, vì cái bật lửa có nắp mở kêu tanh tách và vì những thớ thịt xung đột triền miên trên người chị Chu. Sẽ không bao giờ, suốt cuộc đời mình, không bao giờ tôi còn có được hạnh phúc nữa, không bao giờ.

tháng 2. 1992

Đỗ Phước Tiến

(Văn học và Dư luận 1992)

Giới thiệu của báo Diễn Đàn:

Đỗ Phước Tiến, năm 1975, là một cậu học sinh tiểu học khoảng 10 tuổi, con út một đại tá quân đội Sài Gòn. Cha đi học tập, Tiến học chưa xong trung học thì phải lao vào đời với tất cả những gian truân và hẩm hiu mà ta có thể mường tượng phần nào. Làm thợ cơ khí ở Đà Nẵng (nơi anh ra đời và lớn lên), sáng tác truyện ngắn đầu tiên, gửi đăng tạp chí Đất Quảng. Rồi suốt bốn năm, trôi dạt vào đồng bằng sông Cửu Long, làm đủ thứ nghề: chở lúa mướn, bán lạc xoong, kéo xe ... Năm ngoái, cha anh ra khỏi trại cải tạo, anh trở về Đà Nẵng sống với cha. Từ sáng sớm đến khuya, dọn ăn tại một quán nhỏ và đi giao nước đá. Tiếp tục viết văn (Đỗ Phước Tiến vừa hoàn thành bản thảo một tập truyện ngắn, trong đó có truyện đăng số này), và quyết chí học cho xong trung học để đi xa hơn nữa.

Cùng với những thông tin này, chúng tôi được biết gần đây mỗi chiều anh lên cơn sốt, có thể bị nám phổi. Tất nhiên, Diễn Đàn sẵn sàng chuyển mọi sự giúp đỡ của bạn đọc về cho nhà văn trẻ này.

Về tài năng và tiềm năng của Đỗ Phước Tiến, bạn đọc có thể đoán định trực tiếp qua Đảo của dân ngụ cư. Một trong những độc giả đầu tiên của truyện này, Dương Thu Hương, thì cho rằng: “ Văn phong bình dị mà mặn mòi. Một không khí huyền ảo đan xen rất tự nhiên với hiện thực phàm trần (...). Sức hấp dẫn đầu tiên (của truyện này) là có nội dung truyền đạt, các nguồn sinh lực hay suy tư mà người viết muốn chuyển tải cho người đọc”.

*
Lưu ý của BBT: Những cụm từ nổi màu xanh bên dưới chứa link liên kết. Bạn nhấp chuột (bên trái) vào cụm từ đấy để chuyển đến trang thông tin.